چرا قاعدگی همراه با انقباض و درد زیر شکم است و چگونه درد را کاهش دهیم

شما هم احتمالا عمومی‌ترین علامت آغاز قاعدگی، خون‌ریزی ماهانه،‌ انقباض و درد در ناحیه پایینی کمر و شکم را تجریه کرده‌اید. ممکن است دردهای دیگری هم در میانه چرخه قاعدگی و در طول تخمک‌گذاری، سراغتان آمده باشد. انقباضات رحم و عضلات اطراف آن در طول قاعدگی می‌توانند برای برخی از افراد، بسیار دردناک باشند.

 

اما گذشته از درد کشیدن در روزهای پیش از قاعدگی و در طول آن، چیزی که برخی از زنان را بیش از پیش تحت تاثیر قرار می‌دهد، تلاش آنها برای پنهان کردن قاعدگی خود است. هنوز هستند افرادی که قاعدگی را نشانه نقص خود می‌دانند و از حرف زدن در مورد آن و نشان دادن درد کشیدنشان خجالت می‌کشند.

درد زنان اغلب در مقایسه با درد مردان، نادیده گرفته می‌شود و یا تحت درمان کافی قرار نمی‌گیرد(۱).علاوه بر این در مورد بهداشت باروری و قاعدگی به حد کافی تحقیق نمی‌شود و در مورد اهمیت درد قاعدگی و بیماری‌های مرتبط با دستگاه تولید مثل منتسب به زنان، مثل آندومتریوز اطلاع‌رسانی گسترده انجام نمی‌شود. اگر از درد قاعدگی رنج می‌برید، مهم است که آن را واضح و روشن بیان کنید و میزان و شکل درد را برای کادر پزشکی ( پزشک، بهیار و یا سایر افراد بخش درمان) شرح دهید.

برای این‌که بتوانید دقیق‌تر با کادر پزشکی در مورد درد خود صحبت کنید، بهتر است مبانی انقباض و درد زیر شکم مربوط به چرخه قاعدگی را بدانید. اینجا درد قاعدگی، دلایل آن و روش‌های تسکین درد را بررسی می‌کنیم.

 

چه زمانی انقباض و درد زیر شکم سراغمان می‌آیند؟

برخی از افراد درد را در زمان‌های خاصی از چرخه قاعدگی تجربه می‌کنند.

 

• انقباضات عضلانی و درد زیر شکم قبل از قاعدگی

انقباض و درد رحم و لگن از علائم شایع نزدیک شدن به قاعدگی است و در طول قاعدگی هم ادامه می‌یابد. این درد ناشی از قاعدگی دیس‌منوره نامیده می‌شود(۲). دیس‌منوره می‌تواند در ناحیه کمر و کشاله ران‌ها هم احساس شود.

 

• درد میان دو قاعدگی / درد تخمک گذاری

درد همچنین می‌تواند حدود روز چهاردهم چرخه قاعدگی شما رخ دهد. درد تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان)، معمولا در ناحیه پایینی شکم احساس می‌شود(۳). در هنگام آزاد شدن تخمک از تخمدان یک سمت لگن -سمت همان تخمدانی که آن ماه فعال بوده- تیر می‌کشد. این تیر کشیدن معمولاً شدید نیست و می‌تواند از چند ساعت تا حتی چند روز طول بکشد. این درد نشان می دهد که تخمک‌گذاری رخ داده است(۳).

 

چرا قاعدگی همراه با انقباضات شکم است؟

تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش پروستاگلاندین، مسبب درد دوران خونریزی قاعدگی است. پروستاگلاندین هورمونی است که رحم را منقبض می‌کند تا لایه داخلی رحم (آندومتر) ریزش کند(۵،۴).

اگر شما دچار انقباضات قبل از قاعدگی هستید، زمان این انقباضات معمولاً ثابت و قابل پیش‌بینی است ولی ممکن است شدت آنها از چرخه‌ای به چرخه دیگر تغییر کند(۶). شما ممکن است درد دیگری را هم در هنگام تخمک‌گذاری تجربه کنید. هنوز مشخص نیست که علت درد در دوران تخمک‌گذاری چیست ولی ممکن است این درد در اثر پارگی فولیکول تخمدان باشد(۷).

چگونه درد قاعدگی را کاهش دهیم؟

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) مثل ایبوپروفن، تولید پروستاگلاندین را مهار می‌کنند و بنابراین در کاهش انقباضات عضلانی و درد زیر شکم قاعدگی موثر هستند(۸). همچنین می‌توانید از روش‌های کاهش درد غیر دارویی مثل گرما (از قبیل برچسب‌های گرم‌شونده یا کیسه آب گرم) استفاده کنید. در افرادی که مشکل انعقاد خون ندارند، گرما می‌تواند به اندازه مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن و آسپرین درد را کم کند(۹-۱۱). اثرات دم‌نوش‌های گیاهی، ورزش، تغذیه و طب سوزنی نیز مورد مطالعه قرار گرفته و اگر چه نتایج این مطالعات حاکی از مفید بودن آنها برای کاهش درد است، ولی تحقیقات بیشتری برای نتیجه‌گیری نهایی نیاز است(۱۲،۴-۱۴). برخی افراد هم از قرص‌های ضد بارداری هورمونی برای کاهش و جلوگیری انقباضات و درد قاعدگی استفاده می‌کنند.

چه نوع و میزانی از درد قاعدگی “طبیعی” است؟

آشنایی با علائم درد قاعدگی‌تان، به شما کمک می‌کند زمانی که چیزی طبیعی نیست آن را تشخیص دهید. ردیابی و یادداشت رفتار بدنتان در طول چرخه قاعدگی و شدت درد در هر مرحله می‌تواند به شما کمک کند تا بدن خود، عادت‌های آن و درد طبیعی‌تان را بهتر بشناسید. علاوه بر این مستند سازی قاعدگی یا یادداشت برداشتن از علایم در هر مرحله، به شما کمک می‌کند تا اثر عوامل دیگر مثل استرس یا خواب را در کاهش و یا ایجاد درد بسنجید و یا با آزمون و خطا روش‌های مناسبی برای کاهش درد خودتان پیدا کنید(۶،۱۵). اگر علایم درد شما به حدی شدید باشد که عملکرد روزانه‌تان را مختل کند، یا اگر درد به مقدار زیادی در هر چرخه قاعدگی تغیر می‌کند، یا اگر درد شدید بیشتر از چند روز طول بکشد، باید با کادر پزشکی مشورت کنید. درد و انقباض لگنی شدید و یا مزمن می‌تواند نشانه‌ای از اندومتریوز باشد(۱۶).

پاسخ دادن به پرسش‌های روزانه احوال‌پرسی همدم و نگاهی به گزارش‌های چند ماهه در اپلیکیشن همدم در طول چرخه قاعدگی برای چند دوره متوالی به شما کمک خواهد کرد که رفتار طبیعی بدنتان را بشناسید، نوع درد و انقباض و زمان آن را پیش‌بینی کنید و در صورت نیاز به مشورت با کادر پزشکی، اطلاعات مفیدی در اختیار داشته باشید.

منابع:

 

1. Hoffmann DE, Tarzian AJ. The girl who cried pain: a bias against women in the treatment of pain. J Law Med Ethics. 2001 Spring;29(1):13-27.
2. Durain D. Primary dysmenorrhea: assessment and management update. J Midwifery Womens Health. 2004;49(6):520-8.
3. Won HR, Abbott J. Optimal management of chronic cyclical pelvic pain: an evidence-based and pragmatic approach. Int J Womens Health. 2010;2:263–۷۷٫
4. French L. Dysmenorrhea. American family physician. 2005 Jan 15;71(2).
5. Coco AS. Primary dysmenorrhea. American family physician. 1999 Aug;60(2):489-96.
6. Taylor DCS. Taking Back the Month: A Personalized Solution for Managing PMS and Enhancing Your Health, Chapter 1: The Puzzle of PMS. : New York, NY. The Berkley Publishing Group 2002.
7. O’Herlihy C, Robinson HP, De Crespigny LJ. Mittelschmerz is a preovulatory symptom. British Medical Journal. 1980 Apr 5;280(6219):986.
8. Marjoribanks J, Ayeleke RO, Farquhar C, Proctor M. Nonsteroidal anti-inflammatory drugs for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 2015;7:CD001751.
9. Akin M, Price W, Rodriguez G, Jr., Erasala G, Hurley G, Smith RP. Continuous, low-level, topical heat wrap therapy as compared to acetaminophen for primary dysmenorrhea. J Reprod Med. 2004;49(9):739-45.
10. Akin MD, Weingand KW, Hengehold DA, Goodale MB, Hinkle RT, Smith RP. Continuous low-level topical heat in the treatment of dysmenorrhea. Obstet Gynecol. 2001;97(3):343-9.
11. Navvabi Rigi S, Kermansaravi F, Navidian A, Safabakhsh L, Safarzadeh A, Khazaian S, et al. Comparing the analgesic effect of heat patch containing iron chip and ibuprofen for primary dysmenorrhea: a randomized controlled trial. BMC Womens Health. 2012;12:25.
12. Proctor M, Farquhar C. Diagnosis and management of dysmenorrhoea. BMJ. 2006;332(7550):1134-8.
13. Kim JH, Park EC, Cho WH, Park CY, Choi WJ, Chang HS. Association between total sleep duration and suicidal ideation among the Korean general adult population. Sleep. 2013;36(10):1563-72.
14. Pattanittum P, Kunyanone N, Brown J, Sangkomkamhang US, Barnes J, Seyfoddin V, Marjoribanks J. Dietary supplements for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Mar 22;3:CD002124.
15. Wang L, Wang X, Wang W, Chen C, Ronnennberg AG, Guang A, et al. Stress and dysmenorrhoea: a population based prospective study. Occup Environ Med. 2004;61:1021–۶٫
16. The American College of Obstetricians and Gynecologists. FAQ013: Endometriosis. October 2012.