چرخه‌ی قاعدگی فقط عادت ماهیانه شما نیست، بلکه تغییرات ریتمیک سیستم تولید مثل اندام جنسی شماست. تغییراتی که طی چرخه‌ی قاعدگی در بدنتان اتفاق می‌افتد توسط هورمون‌هایی مثل استروژن، پروژسترون،‌ هورمون محرک فولیکول، تستسترون و دیگر هورمون‌ها مدیریت می‌شود. این هورمون‌ها رشد فولیکول‌های درون تخم‌دان‌ها (توده‌های کوچک و به شکل گرد که توسط سلول‌ّای بافت تخمدانی احاطه می‌شوند و هر کدام شامل یک تخمک هستند)، تخمک‌گذاری (آزاد شدن تخمک بالغ) و رشد و ریزش دیواره‌ رحم (همان عادت ماهیانه) را باعث می‌شوند.

چرخه‌ی قاعدگی هم یکی دیگه از علایم حیاتی مثل فشار خون یا ضربان قلب شماست. چرخه‌ی قاعدگی همه چیز را درباره‌ی بدنتان به شما می‌گوید مثل اینکه اگر تغییری در حال رخ دادن است یا بخشی در سلامت کامل به سر نمی‌برد یا همه چیز مثل قبل در سلامت کامل است. بعضی تغییرات در چرخه‌ی قاعدگی‌ می‌تواند کاملا طبیعی باشد اما چرخه‌ای که مدام تغییر می‌کند میتواند اولین نشانه‌ی شرایطی باشد که نیاز به رسیدگی پزشکی دارد.

اما طول چرخه‌‌ی قاعدگی طبیعی در صورتی که از روش‌های جلوگیری از بارداری دارای هورمون استفاده نمی‌کنید چیست؟

می‌توانیم این بخش را به دو دسته‌ی افراد بین ۱۰ تا ۲۱ سال و بالاتر تقسیم کنیم.

طول چرخه‌ی قاعدگی طبیعی برای شخص بزرگسالی که از روش‌های جلوگیری از بارداری دارای هورمون یا آی‌یو‌دی استفاده نمی‌کند معمولا بین ۲۴ تا ۳۸ روز است. یعنی هر شخص بزرگسال در هر سال بین ۱۱ تا ۱۳ چرخه‌ی قاعدگی خواهد داشت. تنوع طول چرخه قاعدگی یک اتفاق کاملا طبیعی است. در طول یکسال، رسیدن فرق بین طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین چرخه‌ی قاعدگی شما به ۹ روز هم طبیعی است. به طور مثال یک تغییر طبیعی می‌تواند یک چرخه‌ی ۲۵ روزه و بدنبال آن یک چرخه‌ی ۳۳ روزه باشد. اکثر چرخه‌های قاعدگی شما باید در همین بازه قرار بگیرند اما داشتن چرخه‌های کوتاه‌تر یا بلندتر هم طبیعی است. طول چرخه‌ی قاعدگی می تواند تحت تاثیر عواملی مثل استرس، تغییر عادات غذایی، خستگی ناشی از سفر‌های هوایی، ورزش، یا هر چیزی که هورمون‌های تولید مثل را تحت تاثیر قرار دهد تغییر کند.

اما در افراد بین ۱۰ تا ۲۱ سال، چرخه‌ی قاعدگی در زمانی که اولین عادت‌ ماهیانه‌ را تجربه می‌کنند می‌تواند بسیار متغیر باشد. این طبیعی است که در سالهای اول چرخه‌ی قاعدگی نظم مشخصی نداشته باشد. یعنی ممکن است عادت ماهیانه را در هر چرخه‌ی قاعدگی در یک تاریخ مشخص تجربه نکنید و این تاریخ در هر چرخه تغییر کند. با بالاتر رفتن سن چرخه‌های قاعدگی منظم‌تر می‌شوند اما باز امکان مشاهده‌ی تنوع وجود دارد. طول چرخه‌ی قاعدگی این افراد معمولا بین ۲۱ تا ۴۵ روز است اما باز می‌تواند طولانی‌تر یا کوتاه‌تر باشد. در شروع اولین عادت ماهیانه ممکن است شخص هر ماه تخمک‌گذاری را تجربه نکند. هرچند که با گذار در دوره‌ی بلوغ تخمک‌گذاری در دوره‌های قاعدگی اتفاق می‌افتد و در واقع تخمک‌گذاری است که به منظم شدن چرخه‌ها کمک می‌کند. آزاد نشدن تخمک در چرخه‌ی قاعدگی می‌تواند آن را نامنظم و طولانی کند.

 

طول چرخه‌ی قاعدگی طبیعی در صورتی که از روش‌های جلوگیری از بارداری دارای هورمون استفاده می‌کنید؛ مثل قرص‌، حلقه‌ی واژینال یا برچسب پیشگیری از بارداری

روش‌هایی که از طریق انتقال هورمون به بدن شما از بارداری پیشگیری می کنند مثل قرص‌، حلقه‌ی واژینال، یا برچسب‌های پیشگیری از بارداری، در واقع تنظیمات هورمون‌های بدنتان مثل پروژسترون و استروژن را کنترل می‌کنند. اگر از این روش‌ها به درستی استفاده شود هورمون وارد شده به بدن از آماده شدن و آزاد شدن تخمک در تخمدان‌ها جلوگیری می‌کند. این در واقع ریتم همیشگی هورمون‌های بدن را طی چرخه‌ی قاعدگی متوقف می‌کند و کنترل رشد تخمک‌ها و ریزش دیواره‌ی رحم را به وسیله‌ای که به عنوان روش پیشگیری از بارداری انتخاب کرده‌اید می‌دهد.

طول چرخه‌ی قاعدگی به روش پیشگیری از بارداری شما هم بستگی دارد.

قرص

قرص‌های پیشگیری از بارداری در بسته‌هایی حاوی ۲۱ تا ۲۴ قرص دارای هورمون فعال هستند که بعد از پایان دوره‌‌ای ۴ تا ۷ روزه بدون دریافت هورمون یا هیچ داروی دیگری دارند که خونریزی در این بازه به علت دریافت نکردن هورمون اتفاق می‌افتاد. این روش چرخه‌ی قاعدگی شما را منظم و به نهایتا ۲۸ روز خواهد رساند. در دوره‌های اول استفاده از قرص‌ها یا در صورتی که فراموش کنید یکی از قرص‌ها را استفاده کنید احتمال لکه بینی یا خونریزی مقطعی وجود دارد. بسته‌های حاوی ۹۰ قرص یا ۳۶۵ قر ص هم وجود دارند که چرخه‌ی قاعدگی شما را به طول ۳ ماه یا یکسال افزایش می‌دهند.

حلقه‌ واژینال یا برچسب

حلقه‌ی واژینال یا حلقه‌ی پیشگیری از بارداری و برچسب‌های پیشگیری از بارداری معمولا در بازه‌های ۴ هفته‌ای استفاده می‌شوند. حلقه‌ی واژینال حاوی هر دو هورمون استروژن و پروژسترون است ونحوه‌ استفاده از آن به این شکل است که آن را وارد واژن کرده و نزدیک دهانه‌ی رحم می‌گذارید. به مدت ۲۱ روز حلقه در واژن می‌ماند و بعد به مدت یک هفته برداشته می‌شود که در این مدت عادت ماهیانه را خواهید داشت. برچسب پیشگیری از‌بارداری هم بازه‌ای چهار هفته‌ای دارد به این شکل که بعد از سه هفته، برچسب را برداشته و یک هفته فاصله می‌دهید که قطع شدن هورمون دریافتی از طریق برچسب باعث خونریزی عادت ماهیانه می‌شود. هر دو روش در صورتی که به درستی دنبال شوند چرخه‌ی قاعدگی منظم و ۲۸ روزه‌ای را بدنبال خواهند داشت. برخی از افراد هم ترجیح می‌دهند با قطع نکردن مصرف قرص یا برچسب یا حلقه‌ی واژینال یا هر روش دیگری که از آن استفاده می‌کنند از دوره‌های خونریزی اجتناب کنند. در این حالت چرخه‌ی قاعدگی شما تا زمانی که استفاده از روش پیشگیری از بارداری را قطع نکنید ادامه می‌یابد. لکه بینی و خونریزی مقطعی در این حالت معمول است.

طول چرخه‌‌ی قاعدگی طبیعی در صورتی که از روش‌های پیشگیری از بارداری حاوی پروژستین استفاده می‌کنند.

روش‌های مختلفی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد و هر کدام شامل میزان و مدل‌های متفاوتی از هورمون هستند. برخی فقط حاوی پروژستین ـ هورمون ترکیبی یا پروژسترون مصنوعی ـ هستند و استروژن ندارد. این متد‌ها شامل قرص‌های پروژستین معروف به مینی پیل، پروژستین تزریقی یا شات و کپسول پیشگیری از بارداری می‌شوند.

مینی پیل

وقتی از قرص‌های پیشگیری از بارداری حاوی پروژستین استفاده می‌کنید ممکن است یک چرخه‌ی قاعدگی منظم را تجربه نکنید. قرص‌های پیشگیری از بارداری حاوی پروژستین با تاثیرگذاری بر هورمون‌های تولید مثل اغلب باعث می‌شوند تخم‌‌دان‌ها آزاد سازی تخمک را انجام ندهند. همچنین رشد دیواره‌ی رحم را کاهش می‌دهند و آن را نازک‌تر می‌کنند. استفاده‌ی نامنظم از قرص ها در خیلی از افراد باعث خونریزی‌های نامنظم، کاهش در مقدار خونریزی، کوتاه‌تر شدن طول چرخه‌ی قاعدگی، یا آمنوره یا اختلال در عادت ماهیانه می‌شود.

پروژستین تزریقی یا شات و کپسول پیشگیری از بارداری

پروژستین تزریقی و کپسول پیشگیری از بارداری که زیر پوست بازو کاشته می‌شود هر دو روشی هستند که تخمک‌گذاری را متوقف می‌کنند و از چرخه‌ای که با تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد جلوگیری می‌کند. تاثیری که هر دوی این روشها می‌توانند بر چرخه‌ی قاعدگی داشته باشند کوتاه‌تر کردن یا بلند‌تر کردن دوره است. بسیاری بخصوص افرادی که ار پروژستین تزریقی استفاده می‌کنند آمنوره یا اختلال در عادت ماهیانه را تجربه می‌کنند. احتمال خونریزی‌های غیر منتظره یا لکه‌بینی هم وجود دارد که معمولا تناوب روزهای خونریزی با گذشت زمان کمتر می‌شود. تمام این تغییرات در حین استفاده از این روش‌های پیشگیری طبیعی است و انتظار می رود.

آی‌یو‌دی یا ابزار درون رحمی و چرخه‌ی قاعدگی

طول چرخه‌ی قاعدگی و آی‌یو‌دی آزاد کننده‌ی هورمون

با استفاده از آی‌یو‌دی آزاد کننده‌ هورمون هم احتمال چرخه‌ی قاعدگی نامنظم را دارید. طول چرخه‌ی قاعدگی و عادت ماهیانه‌ی شما ممکن است بسته به نوع آی‌یو‌دی و طول بازه‌ای که از این روش استفاده می‌کنید تغییر کند. احتمال متوقف شدن تخمک‌گذاری با آی‌یو‌دی‌هایی که درصد پروژستین بالاتری دارند به نسبت آی‌یو‌دی‌هایی که درصد پروژستین پایین‌تری دارند بیشتر است. چرخه‌ی قاعدگی با استفاده از آی‌یو‌دی طولانی‌تر می‌شود یا بدون تغییر باقی می‌ماند. در اکثر مواقع عادت ماهیانه‌ی راحت‌تری را تجربه خواهید کرد و در خیلی از افراد حتی عادت ماهیانه به طور کامل قطع می‌شود. در چند ماه‌ اول لکه‌بینی‌های کم و نامنظم هم طبیعی است. امکان تغییر طول چرخه‌ی قاعدگی هم در گذشت زمان وجود دارد.

طول چرخه‌ قاعدگی و آی‌یو‌دی مسی

با توجه به این که آی‌یو‌دی‌های مسی غیر هورمونی هستند نباید بر چرخه‌ی قاعدگی شما تاثیری بگذارند در نتیجه نوسانات استروژن و پروژسترون در طی چرخه‌ی قاعدگی به نسبت زمانی که از آی‌یو‌دی‌ مسی استفاده نمی‌کردید تغییری نخواهد کرد. این به این معناست که اکثر چرخه‌های قاعدگی شما با بازه‌ای بین ۲۴ تا ۳۸ روز، بازه‌ی طبیعی چرخه‌ی قاعدگی در بزرگسالان، ادامه خواهند یافت. برخی با استفاده از آی‌یو‌دی مسی عادت ماهیانه‌های سخت‌تر و طولانی‌تر یا لکه‌بینی‌های نامنظم را تجربه می‌کنند که البته این عوارض جانبی با گذر زمان بهتر می شوند.

چرخه‌های قاعدگی نامنظم در صورتی که از روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی استفاده می‌کنید.

لکه‌بینی‌های خفیف در ابتدای شروع استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی یا در صورتی که به تازه‌گی شروع به استفاده از این روش‌ها کرده‌اید طبیعی است. اگر با گذشت بیش از سه ماه همچنان خونریزی‌های غیر‌منتظره دارید پیشنهاد می‌کنیم با دکتر متخصص خود مشورت کنید تا در صورت نیاز مارک یا نوع روش‌ پیشگیری از بارداری‌ شما را تغییر دهد. همچنین اگر تصمیم به قطع کامل عادت ماهیانه‌های خود ندارید باز هم لکه‌بینی می‌تواند طبیعی باشد.

به یاد داشته باشید که استفاده‌ی نامنظم یا نادرست از روش انتخابی می‌تواند موجب خونریزی‌های نامنظم شود. این موضوع ممکن است بر طول چرخه‌ی قاعدگی و شدت و سختی عادت ماهیانه شما تاثیر بگذارد. فراموش نکنید که استفاده نادرست یا به شکل نامنظم از روش انتخابی، فراموش کردن استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری، برداشتن حلقه‌ی واژینال یا برچسب پیشگیری از بارداری زودتر از موعد احتمال بارداری را بالا می‌برد.

چرا چرخه‌های قاعدگی‌های متفاوتی را تجربه می‌کنیم؟

طول چرخه‌ی قاعدگی شما می‌تواند بر اساس سن، ژن، سلامت، وزن، شاخص توده‌ی بدنی، عادات رفتاری و روشی که برای پیشگیری از بارداری انتخاب می‌کنید تغییر کند. طول چرخه‌ی قاعدگی معمولا بعد از چند سال به شکل بازه‌های نسبتا یکسانی درمی‌آید. از آنجایی که طول چرخه‌ی قاعدگی به نوسانات هورمونی بستگی دارد، رژیم‌های غذایی، استرس، شغل‌های شیفتی، یا استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی ـ قرص‌هایی که صبح بعد از رابطه‌ی جنسی استفاده می‌شوند ـ می‌توانند باعث تغییر طول چرخه شود. چرخه‌های قاعدگی در صورتی که تخمک‌گذاری اتفاق نیافتد هم تغییر می‌کنند. این اتفاق یکی از دلایل تغییر طول چرخه‌ی قاعدگی در نوجوانی، بعد از زایمان، در حین شیردهی، و در دوره‌ی قبل از یائسگی است. تخمک‌گذاری در این دوره‌ها با تکرار کمتری اتفاق می‌افتد.